એક ફીલિંગ છે, જેના માટે શબ્દ નથી મળી રહ્યો.
કોઈક જાણીતું લાગતું અજાણ્યું માણસ હાથમાં એક બહુ જ નોર્મલ લાગતો ડબ્બો પકડાવી જાય અને ગાયબ થઇ જાય.
એ ડબ્બામાંથી દૂર ક્યાંક સમયમાં જ ખોવાઈ ગયી હોય એવી સોડમ આવતી હોય.
ડબ્બો ખોલવાનો પ્રયત્ન કરતાં ખ્યાલ આવે કે એક અલમોસ્ટ-અસંભવ ટાસ્ક હાથમાં લઇ લીધો છે.
પણ પેલી સોડમ, પેલો માણસ, અને જિજ્ઞાસા…
એ બધાંયનો સરવાળો થઈને પણ જાણે કંઈક ઘટ્યું હોય,
એવી જ ફીલિંગ.
શિખર ઉપર જામેલું એ
બરફ બની ન રહી જાતું,
ધોધ બનીને, ઝરણું થઈને,
ખારાશ માંહી વહી જાતું.
ક્યાંક આંખોની ઠંડક બનતું
તરસ્યાઓનું જળ થાતું,
કાંઠે કાંઠે નગર વસાવી
દરિયાની સૃષ્ટિ થાતું.
તપતા બળતા સુરજને પણ
ક્યાંથી ન વ્હાલું થાતું!
એક કિરણને મળતા સાથે
ઉડતું એ વાદળ થાતું.
-વિરાજ
જીતનો આ ઘોષ છે, જયકાર હો!
જીતનું છે કામ શું? એ તો કહો.
સત્યની શોધે છે બદલી આ હવા.
શોધનું છે સત્ય શું? એ તો કહો.
શું નિયત છે, શું વિધિ, ‘ને અર્થ શું?
તર્ક પણ છે વ્યર્થ શું? એ તો કહો.
શ્રાપ છે ચુપકીદી, શબ્દો પાપ છે.
હું કહું કે ના કહું? એ તો કહો.
– વિરાજ રાઓલ
વિચારોનું વિમાન ખુદની જ મોજુદગીના મકાનો,
આશાઓની ઇમારતો તબાહ કરી ચૂક્યું.
અને એજ વિચારોની ઢાલ સમું શરીર
એક અખંડ આભનો આભાસ દર્શાવી રહ્યું,
જ્યાં સુધી રાખમાં ન ભળ્યું.
~ વિરાજ
રંગીન જળના છે વ્હેણા નદીમાં,
બેરંગ અણિયાળા પ્હાણા નદીમાં,
યાદોની રેતીના કાંઠા કંઈ કોરા,
છે કિસ્સાઓ એના લખાણા નદીમાં,
જવાબોના બંધો છે બંધાયા ઊંચા,
‘ને ઊંડા ડૂબ્યા છે ઉખાણાં નદીમાં,
નાવ તો સરકે છે નીરના ભરોસે,
એણે ક્યાં ભાળ્યાં છે કાણા નદીમાં!
~ વિરાજ રાઓલ
છેલ્લે મળ્યા ત્યારે પહેલી વાર એવું થયું હતું, કે ન તો ચૉકલેટ લઇ ગયો હતો ન તો કોઈ પણ ખાવાની વસ્તુ.
મળતાની સાથે જ કહી દીધું હતું કે, “આજે કોઈ જ ચોકલેટ નથી. ઉતાવળમાં આવવાનું થયું તો ખાલી હાથે જ આવી ગયો…”.
એ પણ યાદ કરાવતાં બોલી કે “વી આર વેય મોર ધેન ધ ગીફ્ટ્સ વિ ગીવ ઈચ અધર.” સ્માઈલ પણ કેવી સરસ આપી હતી એણે એ વખતે, કે ફરી પાછો પ્રેમમાં પડી ગયો હતો! થોડો ઈમોશનલ પણ થઇ ગયો હતો.
આખી સાંજ કઈ જ બોલ્યા વગર બસ એને જ સાંભળતા રહેવાની ઈચ્છા થતી હતી, અને એવું જ કર્યું પણ. આટલી બધી વાર મળ્યા પછી પણ એવું લાગતું હતું કે જાણે પહેલી વાર મળ્યા હોઈએ. ઈટ વૉઝ ઑલ સો બ્યુટીફૂલ!
એ સાંજ પણ રોકાઈ નહિ, અને બીજા પક્ષીઓની જેમ અમે પણ પોતપોતાના માળે જવા ઉડ્યા. ઘરે જઈને એને મૅસેજ કરવા ફોન જોયો અને એનું નામ નોટીફીકેશનમાં દેખાયું. એનો મૅસેજ હતો, “નેક્સ્ટ ટાઈમ ભૂલ્યા વગર ચૉકલેટ લાવજે.”, કોઈ પણ ઈમોજી વગર!
મૅસેજમાં સામે વાળાના સાચા એક્સપ્રેશન પણ સમજાય નહિ, તો હવે ચૉકલેટ લઇને જવું જ સેફ રહેશે!
હું કોણ છું એ પૂછતાં તે ખુદને હું ઘડતો રહ્યો,
જેમ જે જાણ્યો મને હું પળ-પળે ઘટતો રહ્યો.
~ વિરાજ
બહુ કઈ છે નહિ લખવા માટે,
તો બસ આટલું જ.
માટી ચટ્ટાઈ, ધૂળ રજાઈ, આસમાન આખુંય નાની છત,
એ બધાયની વચ્ચે ‘હું’ ‘ને ‘તું’ નો પ્રેમ અવિરત
– વિરાજ
ઘણા ટાઈમથી લખવાનું છૂટી ગયું તો એ પણ યાદ નથી કે કેટલીક વસ્તુઓ વિષે પહેલા લખેલું હતું કે નહિ.
હમણા જ વિચારતો હતો કે પહેલા એવું ક્યારેય લખ્યું હતું કે “ઘણી વાર કેટલાક લોકો સોન્ગ્સના કવર એટલા સરસ પરફોર્મ કરે છે કે ઓરીજીનલ કરતા વધારે એ કવર સોન્ગ્સ વધારે ગમી જતા હોય છે.
એ વાત એટલા માટે યાદ આવી કેમ કે એક યુ-ટ્યુબર છે જેને છેલ્લા કેટલાક મહિનાથી ફોલો કરું છું, અને એ ઘણા સોન્ગ્સના કવર્સ અને ક્યારેક ખુદના (ઓરીજીનલ) સોન્ગ્સ પોસ્ટ કરે છે.
મને એ ચેનલ વિષે ત્યારે ખબર પડી જયારે હું “ટ્વેન્ટી (આ ટ્વે ને શું થઇ ગયું? જે થયું હોય એ, મેં twenty લખ્યું છે.) વન પાઈલટ્સ”ના “રાઈડ” સોંગના નશામાં હતો, અને તેના ઘણા બધા કવર સોન્ગ્સ સર્ચ કરતો હતો.
નીચે એ કવર સોંગ છે.
આ સોંગ સાંભળ્યું અને એરિઅલની ચેનલને સબ્સ્ક્રાઇબ પણ કર્યું. અને હમણાં બે દિવસ પહેલા તેણે એક વિડીઓ પોસ્ટ કર્યો, જે એક કારમાં શૂટ કરેલો હતો. એ વીડિઓમાં તેણે જે સોંગનું કવર પરફોર્મ કર્યું છે તે સોંગ ન તો મેં પહેલા સાંભળ્યું હતું, ન તો મેં તે આર્ટીસ્ટ(saint motel)નું નામ સાંભળ્યું હતું!
એ કવર સોંગ નીચે ના વીડિઓમાં છે.
સોંગ સાંભળતાની સાથે જ ઓરીજીનલ સોંગ સર્ચ કર્યું અને એ સોંગ મગજમાં એવું ઘૂસ્યું કે સોંગની સાથેની ધૂનની જોડે જોડે હાથ, પગ, માથું, વિચારો બધું જ મસ્ત સિંકમાં આવીને ડાંસ કરવા લાગ્યું.
તમે પણ સાંભળીને કહો, ડાંસ કરવાનું મન થયું કે ડાંસ કરી જ લીધો? 😀
તા.ક. હમણા જ ધ્યાન ગયું કે એ બંને(કવર સોન્ગ્સના) વીડીઓઝમાં એરિઅલે સેમ ટોપ પહેર્યું છે! 😀
૨૦૧૫ માં જયારે ‘પીકુ’ મુવીનું ટ્રેઇલર આવ્યું ત્યારે લોકોનું સારું એવુ ધ્યાન ખેંચ્યું હતું. મુવીનો સબ્જેક્ટ જ કઈક એવો હતો કે ધ્યાન ખેંચાયા વગર રહે જ નહિ! પછી લોકોએ જોયું, ન જોયું, તેમને ગમ્યું ન ગમ્યું એ અલગ વાત છે.
વર્ષ-દોઢ વર્ષ ગયું અને અક્ષય કુમારે તેના ફેસબુક પેજ પર “ટોઇલેટ – અ યુનિક લવ સ્ટોરી” નું પોસ્ટર પોસ્ટ કર્યું, અને ફરીથી બધાનું ધ્યાન ખેંચાયું અને કેટલાક લોકોએ તો મુવીનું પીકુ સાથે સરખામણી કરવાનું પણ સ્ટાર્ટ કરી દીધું. અને કદાચ એટલે જ મુવીના નામમાં અલગથી આવી ટેગલાઈન એડ કરી હશે.
આ તો થઇ બોલીવુડની વાત. પણ હમણાં થોડા દિવસ પહેલા “છેલ્લો દિવસ”ના સ્ટાર માઈકલ ભાઈએ તેમના નવા મુવી “Karsandas”નું ફર્સ્ટ લૂક share કર્યું, અને લોકો પર છોડ્યું કે તેને ઉચ્ચારવું કઈ રીતે(કરસનદાસ કે પછી…)!
આ તો મેં મુવીઝની વાત એટલા માટે કરી કે થોડી મજા આવે અને તમારું ધ્યાન ખેંચાય. પણ મારે વાત આજે કોઈ બીજી કરવાની છે.
આપણા દેશમાં જયારે હજુ સંડાસ/મુતરડી/શૌચાલયમાં લોકોને મોકલવાની જાહેરાતો જોવા મળી રહી છે, ત્યારે યુ.એસ. માં બાળકોને શાંતિથી શૌચ ક્રિયા કરવાથી દુર કરવામાં આવી રહ્યા છે.
ઓકે, કદાચ મેં લખ્યું એ એક્ઝેક્ટલી એ નથી કે જે તમે કદાચ વાંચ્યું સાંભળ્યું કે ચર્ચ્યું હશે, પણ જો ન્યુઝ રિપોર્ટ્સની જ ભાષામાં કહીએ તો, (જેમ બધા ન્યુઝમાં હોય તેમ, વખાણ હોય કે નિંદા, લેટ્સ ગીવ નેમ ઓફ જસ્ટ વન પર્સન) “Trump rescinds transgender bathroom rules from Obama era”.
વિચારો કે કોઈ છોકરો છોકરીઓના બાથરૂમમાં આવી જાય, તો તેની શું હાલત થશે, અથવા તો કોઈ છોકરીને છોકરાઓના બાથરૂમમાં જવું પડે તો તેની શું હાલત થશે!
આ પહેલા મારી એક પોસ્ટમાં મેં જેન્ડર અને સેકસ્યુએલીટી વિષે લખ્યું હતું, જેમાં મેં મેન્શન કર્યું હતું કે ઘણી વાર માણસની બનાવટમાં, વાયરીંગમાં એવી ગડબડ થઇ જતી હોય છે કે એક સ્ત્રીને પુરુષનું શરીર અને એક પુરુષને સ્ત્રીનું શરીર રહેવા માટે મળે છે, જે અત્યારનું મેડીકલ-સાયન્સ તેને ચેન્જ કરવામાં મદદ કરી રહ્યું છે. પણ હવે જયારે એ ટ્રાન્સમેન કે ટ્રાન્સવીમનની જાહેર શૌચાલય યુઝ કરવાની વાત આવે છે ત્યારે લોકો કન્ફયુઝ થઇ જાય છે અને જાણતા અજાણતા તે ટ્રાન્સપર્સનને હાની પહોંચાડી બેસે છે, મેન્ટલ અને ફીઝીકલ.
હવે આ વાત ને થોડા સમય પહેલા એક ટ્રાન્સ-લેડી એ કોર્ટ સુધી લઇ જઈને જેન્ડર-ન્યુટ્રલ ટોઇલેટ્સ બનાવવાની માંગ કરી, ખાસ કરીને શાળાઓમાં કે જ્યાં ઘણા ટ્રાન્સ-બાળકોને બુલી થવું પડતું હોય છે, આ જ કારણોસર.
અને ઉપર મેન્શન કરેલા આર્ટીકલમાં જેમ જણાવ્યું છે કે નવી સરકાર આવી અને ફરી બધા બનાવેલા નિયમો ઉપર પાણી ફેરવી દેવામાં આવ્યું.
એક આર્ટીકલમાં તો લખ્યું હતું કે એક ટ્રાન્સમેન કે જેના મોટા મસ્ક્યુલર હાથ છે, દાઢી મુછ છે, જાડો અવાજ છે, તેને સ્ત્રીઓનું બાથરૂમ યુઝ કરવું પડે, ફક્ત કાયદાઓના કારણે.
હવે વિચારો, આ કઈ એટલું અઘરું તો છે નહિ ને સમજવું?
સ્ત્રીને હક આપો કે સ્ત્રીઓનું વોશરૂમ યુઝ કરી શકે, અને પુરુષને હક આપો કે પુરુષોનું વોશરૂમ યુઝ કરી શકે. અને જો કન્ફયુઝન થતું જ હોય તો જેન્ડર ન્યુટ્રલ વોશરૂમનો ઓપ્શન તો છે જ!
અને એ ઘણી જગ્યાએ જોવા મળે પણ છે!
નોટ કિડિંગ, આ નીચેનો ફોટો આપણા જ દેશ, આપણ જ રાજ્ય, આપણા પોતાના અમદાવાદ શહેરના એક કેફે(કેફે સીટી મોન્ક)નો જ છે.
photo courtesy: Nishar
અ રેસ્ટરૂમ ફોર ઓલ!
છેલ્લે બસ સવાર સવારમાં એક ફ્રેન્ડ(રોનક)નો મેસેજ હતો, જેમાં આ નીચે પોસ્ટ કરેલ વિડીઓની લીંક હતી, અને એ જોઇને જ આજની આ પોસ્ટ લખવાનું વિચાર્યું!
બોલો, તમારું શું માનવું છે?
